Sinaasappel, niet het sap goed voor u, en uw glutathion waarden.

Citrusvruchten verhogen de activiteit van een enzym in darmcellen dat beschermt tegen kanker. Dat schrijven Wageningse onderzoekers van de afdeling Humane voeding in Carcinogenesis. Het sap van hetzelfde fruit dat je in de winkel kunt kopen, beschermt echter niet.

De laatste meters van de het spijsverteringskanaal, de dikke darm en het rectum, zijn gevoeliger voor kanker dan de rest van de darm. Dat komt, vermoeden onderzoekers, omdat de groep enzymen van de glutathion-S-transferase-familie (GST) daar niet zo actief is. De enzymen maken schadelijke stoffen onschadelijk die anders het erfelijk materiaal zouden beschadigen.

De Wageningers wilden weten of voeding de activiteit van de enzymen op een hoger plan kan helpen. In hun onderzoek keken ze naar de mu-variant van het enzym, vertelt drs Petra Wark. Er zijn andere varianten actief in de dikke darm, maar het onderzoek daarnaar gebeurt nu op de universiteit van Nijmegen. Het onderzoek dat nu is gepubliceerd maakt deel uit van een groter project, waarin Nijmegen en Wageningen samenwerken.

De Wageningers vroegen hun proefpersonen naar hun voedingsgewoonten. Toen ze die naast de gemeten niveaus van het beschermende enzym legden, zagen ze een verband met de inname van citrusfruit, zoals sinaasappels, grapefruits en mandarijnen. ‘Er was ook een verband met koolsoorten, maar dat was minder duidelijk’, zegt Wark. ‘Kool heeft alleen een positief effect als je een genetische aanleg hebt om veel van het gemeten type GST aan te maken.’

Grofweg de helft van de mensheid is drager van een gen waarbij de aanmaak van GST mu hoog is. De andere helft mist dat een gen waardoor de aanmaak gering is. Bij die groep leek de activiteit van het beschermende enzym juist te verminderen naarmate de proefpersonen meer kool aten. ‘Het verband is niet significant’, zegt Wark. ‘Maar als het later misschien toch significant blijkt te zijn, dan nog zal dat geen reden zijn om mensen met een bepaalde genetische aanleg het eten van groenten te ontraden. Ook bij hen hebben groenten op andere plaatsen in het lichaam juist een positief effect op de gezondheid.’

Vruchtensappen hebben geen positief effect op de aanmaak van het glutathion-S-transferase, ontdekten Wark en haar collega’s. ‘We weten niet waarom’, zegt Wark. ‘In citrusvruchten zitten aurapteen en limonoïden. Uit dierstudies blijkt dat die stoffen de aanmaak van glutathion-S-transferase verhogen. Het rare is dat Japanse onderzoekers die stoffen ook in sap hebben gevonden.’

UR Wageningen (jan. 2005)

    Printen