Een kwart van de ouderen heeft een vitamine B12-tekort.

Er zijn aanwijzingen dat dit effect kan hebben op de cognitieve vermogens, de botgezondheid en het voorkomen van hart- en vaatziekten. Aandacht voor vitamine B12 bij ouderen is dan ook van groot belang.

Vitamine B12 speelt een rol bij de vorming van gezonde rode bloedcellen en zorgt voor een goede werking van het zenuwstelsel. Verder speelt vitamine B12, net als foliumzuur en vitamine B6, een rol bij de stofwisseling van homocysteïne. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen is 2,8 microgram per dag. Vitamine B12 komt alleen voor in dierlijke producten, zoals vlees en vis.

Ongeveer een kwart van de Nederlandse ouderen heeft een vitamine B12 tekort (1). De belangrijkste oorzaak van dit vitaminetekort bij ouderen is niet zozeer de hoeveelheid vitamine B12 in de voeding als wel de verminderde opname van vitamine B12 in de darm. Een deel van de met de voeding ingenomen vitamine B12 moet, voordat deze in de darm wordt opgenomen, worden voorbewerkt in de maag. Veel ouderen hebben echter last van maagslijmvliesontstekingen waardoor vitamine B12 in de maag niet goed voorbewerkt kan worden. Hierdoor kan vitamine B12 in de darm niet goed worden opgenomen (2). Vitamine B12 aanwezig in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen kan, voor een klein deel, zonder voorbewerking worden opgenomen.

Er zijn aanwijzingen dat een tekort aan vitamine B12 bij ouderen negatieve gezondheidseffecten kan hebben.

Processen als waarnemen, leren, geheugen, taal, logisch denken en probleem oplossen verlopen bij het ouder worden vaak minder. Deze processen vallen onder de cognitieve vermogens. De achteruitgang van de cognitieve vermogens wordt in verband gebracht met een tekort aan vitamine B12 en een verhoogd homocysteïnegehalte. Daarnaast zijn er indicaties dat een tekort aan vitamine B12 betrokken is bij het ontstaan en het verloop van dementie. In hoeverre het gaat om oorzakelijke verbanden is nog niet duidelijk. Er zijn nog geen grote, goed opgezette klinische studies uitgevoerd waarbij het effect van suppletie met vitamine B12 op de cognitie is onderzocht (2).

Ook wordt vitamine B12 in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Een verhoogd homocysteïne gehalte is een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Vitamine B12 speelt een rol in het metabolisme van homocysteïne. Een tekort aan vitamine B12 kan het homocysteïne verhogen en daarmee de kans op hart- en vaatziekten vergroten (2).

Ook de botgezondheid lijkt samen te hangen met vitamine B12. Bij zowel gezonde als fragiele ouderen is gevonden dat een tekort aan vitamine B12 samengaat met een verminderde botgezondheid (1). Ook bij deze relatie zou het homocysteïnemetabolisme een rol kunnen spelen (3, 4). Er zijn grote klinische studies nodig om een oorzakelijk verband aan te tonen.

In Amerika wordt aan alle personen ouder dan 50 jaar extra vitamine B12 (2,4 mcg/dag) in de vorm van verrijkte voedingsmiddelen of een supplement aanbevolen. Bij veel ouderen is echter niet zozeer de inname, als wel de opname in het lichaam een probleem. De opname van vitamine B12 uit supplementen en verrijkte voedingsmiddelen is meestal geen probleem, maar het aandeel vitamine B12 dat wordt opgenomen is klein. De dosis vitamine B12 voor het bereiken van een goede vitamine B12 status moet nog worden vastgesteld. In ieder geval is aandacht voor vitamine B12 bij ouderen van groot belang.

Bronnen
1. Dhonukshe-Rutten RAM. Vitamin B12: a novel indicator of bone health in vulnerable groups. Thesis. Wageningen Universiteit. 2004.
2. Wolters M, Ströhle A, Hahn A. Cobalmin: a critical vitamin in the elderly. Preventive medicine. 2004;39:1256-1266.
3. Meurs JBJ et al. Homocysteine levels and the risk of ostoeporotic fracture. NEJM. 2004;350(20):2033-2041.
4. McLean RR et all. Homocysteine as a predicitve factor for hip fracture in older persons. NEJM. 2004; 350(20):2042-2049.

 (TNO Vitamine informatie bureau, Mei 2005)

    Printen