Gevaarlijke chemische stoffen in ons bloed

In totaal werd het bloed van dertien tieners uit twaalf EU-lidstaten onderzocht, samen met dat van hun moeders en grootmoeders.

WWF onderzocht het bloed op de aanwezigheid van 107 chemische stoffen die door de mens geproduceerd worden. Daarvan werden er in totaal 73 aangetroffen.

Die stoffen zijn niet of slechts langzaam afbreekbaar en stapelen zich op in het lichaam. Bovendien verstoren ze de hormoonhuishouding.

Sommige van die stoffen zijn al lang verboden, zoals het pesticide DDT en PCB's, giftige chemische verbindingen die vroeger werden gebruikt in elektrische apparatuur en verven.

Het hoogste aantal chemische stoffen werd gevonden bij de grootmoeders. Opvallend is dat het bloed van de tieners meer chemische stoffen bevatte dan dat van de moeders.

Resultaten van het biomonitoring-onderzoek

van WWF bij families in Europa

WWF Biomonitoring

Sinds 2003 heeft WWF verschillende biomonitoring onderzoeken uitgevoerd om het publiek te wijzen op de mate van chemische vervuiling in Europa. Deze onderzoeken zijn bedoeld om een discussie op gang te brengen over de nood aan controle op het gebruik van niet-gereglementeerde gevaarlijke chemische stoffen voor de bescherming van mens en natuur.

In totaal heeft WWF bloedstalen onderzocht van meer dan 320 mensen, onder wie ook leden van het Europees parlement, ministers van EU-lidstaten, wetenschappers, bekende personen en families over heel Europa. Telkens opnieuw bleek uit de resultaten dat de mensen besmet zijn met een cocktail van door de mens geproduceerde giftige chemische stoffen die persistent zijn – dat wil zeggen dat ze niet snel afbreken in het milieu – en ook bioaccumuleerbaar zijn – ze stapelen zich op in levende organismen.

Generaties X

In het voorjaar van 2005 zette WWF met de steun van EEN en Eurocoop het onderzoek voort naar de aard en mate van chemische besmetting bij drie generaties binnen families (grootmoeders, moeders en kinderen) uit 12 EU-lidstaten. In totaal werden 13 families onderzocht: 2 in België en telkens 1 in Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Letland, Luxemburg, Polen en Zweden.

WWF nam bloedstalen van de familieleden en onderzocht die op de aanwezigheid van een reeks van 107 hoofdzakelijk persistente, bioaccumuleerbare en/of hormonaal verstorende door de mens geproduceerde chemicaliën. Sommige daarvan zijn al jaren verboden, maar blijven toch nog mens en natuur besmetten, zoals DDT en PCB’s. Vele “nieuwere” chemicaliën hebben gelijkaardige eigenschappen en worden toch nog altijd gebruikt bij de productie van dagelijkse consumptiegoederen, gaande van vloerkleden, kledij en anti-aanbakpannen tot computers en zuigflessen.

In welke mate zijn de Europese families besmet?

Overzicht van de gedetecteerde chemicaliën per generatie. Het totale cijfer houdt eveneens de volgende chemische substanties in : HBCD, TBBP-A, BPA en Triclosan.  

·         Van de 107 chemische stoffen waarnaar werd gezocht, werden er 73 aangetroffen in het bloed van de deelnemers aan het onderzoek. Het hoogste aantal werd aangetroffen bij de generatie van de grootmoeders (63), maar in het lichaam van de jongere generatie zaten meer chemicaliën (59) dan in dat van hun moeders (49).  

·         De mediaan van het aantal chemische stoffen aangetroffen bij de verschillende generaties bedraagt 32 voor de grootmoeders, 29 voor de moeders en 25 voor de kinderen. 

·         Alle personen (grootmoeder, moeder en kind) waren besmet met een cocktail van ten minste 18 door de mens geproduceerde chemische stoffen, waarvan er vele worden aangetroffen in dagelijks gebruikte consumptiegoederen. Sommige van de aangetroffen stoffen, zoals PCB’s en DDT,  zijn al tientallen jaren verboden in de EU, maar blijven toch nog altijd de nieuwe generaties besmetten. 

·         Op 2 uitzonderingen na zijn chemicaliën uit alle hoofdgroepen aangetroffen in het bloed van alle personen, zelfs bij kinderen van amper 12 jaar oud. 

·         De grootmoeders waren meer besmet met oudere, verboden chemische stoffen zoals organochloorpesticiden en PCB’s. “Nieuwere” chemicaliën zoals broomhoudende brandvertragers, perfluor chemicaliën en synthetische muskusverbindingen werden vaker en in een hogere concentratie aangetroffen bij de jongere generaties.

Lage doses – een reden tot bezorgdheid

Veel chemische stoffen waarnaar werd gezocht, worden als mogelijk gevaarlijk beschouwd. Het is dan ook verschrikkelijk dat er niet voldoende gegevens beschikbaar zijn over de gevolgen voor veiligheid en gezondheid om de mogelijke impact te kunnen inschatten van de meeste chemicaliën die vandaag regelmatig worden gebruikt. Maar een paar dingen weten we wel. Bijvoorbeeld:

·         De resultaten wijzen uit dat wij worden blootgesteld aan een heel gamma chemische stoffen. Uit recente wetenschappelijke bevindingen blijkt dat veel chemische stoffen elkaars werking kunnen versterken.

 ·         Foetussen en jonge kinderen zijn bijzonder gevoelig voor chemische stoffen. Vooral bij stoffen die de hormonale werking verstoren, bepaalt vooral het tijdstip van de blootstelling (b.v. tijdens de zwangerschap) en niet de hoeveelheid de mogelijke negatieve effecten.

 ·         Voor sommige chemische stoffen is er misschien geen veilig niveau, vooral voor kwetsbare leden van de bevolking. Het is voorzal zorgwekkend dat een blootstelling aan een kleine dosis gedurende een langere periode aan het begin van het leven kan leiden tot onverwachte gevolgen, die pas vele jaren later duidelijk worden. 

·         Veel van de aangetroffen chemicaliën zijn bioaccumuleerbaar. Als het gebruik ervan niet geleidelijk aan wordt stopgezet, zal hun concentratie blijven stijgen.

Veel bekende wetenschappers maken zich in toenemende mate zorgen omdat er steeds meer bewijzen komen van het verband tussen hormonale storingen en bioaccumuleerbare chemicaliën met negatieve gevolgen voor de gezondheid.

Artsen en wetenschappers over de hele wereld hebben al verscheidene verklaringen ondertekend die oproepen tot een voorzichtige aanpak van stoffen die de hormonale werking verstoren (http://www.edenresearch.info/declaration.html).

“Een groot aantal onderzoeken wijst uit dat veel chemische stoffen die worden gebruikt in huishoudelijke producten, waaronder ook de stoffen die WWF heeft onderzocht, zelfs in uitzonderlijk lage doses kunnen leiden tot storingen in de foetale ontwikkeling en ook in de werking van de organen bij volwassenen.”

Dr. Fred vom Saal, Prof. Biologie, aan de Universiteit van Missouri.

Wat wil WWF?

De cocktail van gevaarlijke chemische stoffen die is aangetroffen in het bloed van de leden van Europese families, vooral bij de jongere generatie, toont aan dat het niet mogelijk is deze stoffen “adequaat te controleren”, zoals de industrie beweert. De uiterst zorgwekkende door de mens geproduceerde, industriële chemicaliën zouden gewoon helemaal NIET mogen worden gevonden in ons lichaam, ons leefmilieu en de consumentengoederen die wij kopen.

WWF lanceert een oproep tot de Europese parlementsleden. Zij moeten ervoor zorgen dat de voorgestelde nieuwe Europese wetgeving met betrekking tot chemische stoffen, REACH, voldoende informatie verstrekt over de veiligheid van chemicaliën om de gevaarlijkste stoffen te kunnen identificeren – vooral stoffen die gevolgen hebben op lange termijn als gevolg van een blootstelling aan lage doses.

Bijzonder zorgwekkende chemicaliën moeten altijd worden vervangen door veiliger alternatieven wanneer die beschikbaar zijn.

Een volledige versie van het onderzoek “Generaties X” en ander materiaal, vindt u op: http://www.panda.org/detox ( Okt. 2005)

(Opm. Voor de aanpak van toxische stoffen in het lichaam kijk bij ImmunoPro)