Cholesterolarm
dieet helpt bij overgewicht niet altijd
Slanke
mensen met een te hoog cholesterol reageren goed op een cholesterolarm dieet.
Dikke mensen niet. Het in de buik opgeslagen vet verstoort de werking van hun
lever. Daarom ze zullen ze eerst moeten afvallen, zegt prof. Martijn Katan van
WCFS in Current Atherosclerosis Reports.
Het
verband tussen de hoeveelheid cholesterol in het dieet en de concentratie
cholesterol in het bloed is niet zo sterk als voedingswetenschappers zo’n
vijftien jaar geleden dachten. Een hoge inname van cholesterol, blijkt uit
epidemiologische studies, gaat wel samen met een hogere cholesterolspiegel. Het
verband is alleen niet zo sterk als onderzoekers verwachtten. Dat een verhoogde
cholesterolspiegel – en dan vooral de spiegel van het ‘slechte’
cholesterol LDL - de kans op hart- en vaatziekten laat toenemen, staat echter
als een paal boven water.
De
vraag is waarom de hoeveelheid cholesterol in de voeding de cholesterolspiegel
zo slecht voorspelt. Volgens Katan heeft dat alles te maken met de uiteenlopende
manier waarop mensen reageren op cholesterol in hun voeding. Bij sommige mensen
loopt de cholesterolspiegel drastisch terug als hun inname vermindert, bij
anderen lijkt het weinig uit te maken.
Zo’n
constatering leidt er al snel toe dat wetenschappers gaan zoeken naar genetische
factoren, maar Katan is daarvan niet gecharmeerd. Verbanden tussen genen en de
gezondheidseffecten van voeding zijn tot dusverre niet erg robuust gebleken. Wat
de ene publicatie meldt, trekt de volgende alweer in twijfel. Sommige
wetenschappelijke tijdschriften hebben daarom al aangekondigd dat ze studies
over de genen-voeding-interactie alleen nog mondjesmaat publiceren.
Voor
wie de individuele variatie in de reactie op cholesterol in voeding wil
bestuderen is er een voor de hand liggend alternatief, zegt Katan. Al in de
jaren zeventig ontdekten de Wageningse hoogleraar prof. Jo Hautvast en zijn
collega’s dat lichaamsgewicht mede bepaalt hoe iemand reageert op cholesterol
in de voeding. Geef je slanke mensen een cholesterolarm dieet, dan daalt hun
cholesterolspiegel. Geef je dikke mensen een cholesterolarm dieet, dan reageren
ze minder. Soms reageren ze zelfs helemaal niet.
Katan
vermoedt dat het in de buik opgeslagen lichaamsvet dikke mensen de das om doet.
Dat vet zorgt ervoor dat levercellen niet goed functioneren. De cellen kunnen
niet meer goed waarnemen hoeveel slecht cholesterol er in het bloed circuleert.
Daardoor loopt de concentratie cholesterol op, ook als de voeding weinig
cholesterol bevat.
Voor
mensen met overgewicht en een gevaarlijk hoge cholesterolspiegel is er
waarschijnlijk maar één oplossing, vreest Katan. Afvallen. En misschien daarna
op een cholesterolarm dieet.
Universiteit Wageningen (November 2005)
