Pesticiden en zware metalen hebben invloed op hormonen
Hormoonconcentraties bij adolescenten sterk beïnvloed door vervuiling
Uit een publicatie van UGent-onderzoekers blijkt dat de hormoonhuishouding van Vlaamse adolescenten duidelijk beïnvloed wordt door vervuilende stoffen. Stoffen als pesticiden en zware metalen doen de hormoonconcentraties stijgen of dalen.
De Gentse wetenschappers werkten voor dit onderzoek binnen het Steunpunt Milieu en Gezondheid samen met collega's van de universiteiten van Brussel, Antwerpen en Hasselt, met het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek en met het Provinciaal Instituut voor Hygiëne van Antwerpen.
Testosteron
Bij 14- en 15-jarige jongens bleken de concentraties van geslachtshormonen te stijgen in associatie met hogere concentraties in het bloed van pcb’s, het pesticide hexachlorobenzeen of DDE, een chemische stof die tijdens de stofwisseling wordt gevormd na contact met het pesticide DDT. De hormoonconcentratie daalt daarentegen bij hogere concentraties van cadmium in de urine. Zo bleek een verdubbeling van de pcb-concentratie in het bloed gepaard te gaan met een stijging van 18,6% van het vrije (actieve) testosteron in het bloed. Een verdubbeling van de cadmiumconcentratie in de urine zorgt dan weer voor een daling van 17,6% van dat vrije testosteron in het bloed, terwijl een verdubbeling van de hexachlorobenzeenconcentratie in het bloed gepaard gaat met een stijging van 17,6% van het vrije testosteron.
Lage concentraties, sterke effecten
Zeer merkwaardig daarbij is dat de relatief sterkste verbanden gevonden werden bij de laagste inwendige concentraties aan vervuilende stoffen. Bij jongens met een cadmiumconcentratie onder het gemiddelde bleek het effect op de totale testosteronconcentratie -per eenheid van dosis- 5 maal krachtiger dan bij jongens met een cadmiumconcentratie boven het gemiddelde.
Bij jongens met een benedengemiddelde pcb-concentratie bleek het effect op de totale testosteronconcentratie 7,5 maal krachtiger dan boven de gemiddelde concentratie.
Bij jongens met een hexachlorobenzeenconcentratie onder het gemiddelde bleek het effect op de totale testosteronconcentratie 3 maal krachtiger dan bij proefpersonen met een bovengemiddelde concentratie.
Aangezien hormonale concentraties in het menselijke lichaam belangrijk zijn voor nagenoeg alle biologische processen, wijzen deze waarnemingen er op dat niets van wat in ons lichaam gebeurt ontsnapt aan de invloed van vervuilende stoffen in onze
omgeving.
Info
Prof. Nicolas van Larebeke
Studiecentrum Carcinogenese en Primaire Preventie van Kanker – Vakgroep Radiotherapie en Experimenteel Kankeronderzoek
Tel. 09 322 66 12
GSM 0475 44 99 55
Nicolas.vanLarebeke@UGent.be (Maart 2010)
